2e leg? Samenwonen? Overwaarde? Vermogens?

29 augustus 2018

De vakanties zijn voorbij en er worden leuke stappen gezet samen. Wellicht verbouwingsplannen, of een kindje op komst in jullie samengestelde gezin of nieuw te vormen gezin. Geld is het probleem niet, want jullie hebben het samen goed, maar van belang is om financiële zaken goed te regelen. ​Dan is het toch gewoon goed geregeld door het samenlevingscontract? Vaar daar niet blind op….

2e leg? Samenwonen? Overwaarde in de woning? Verschillende vermogens? Samenlevingscontract?​​

Yes, de vakanties zijn voorbij!

Kinderen gaan weer naar school en er komt weer rust in de tent………………………………………Eindelijk tijd om de gemaakte plannen te realiseren. Je ziet een rooskleurige toekomst voor je met je nieuwe partner.

Je hoort veel verhalen over mensen die juist ná de vakantie de stap zetten om te gaan scheiden, maar andersom komt gelukkig ook nog veel voor! Ik noem dit ook wel “omgekeerd scheiden”.

Want jullie hebben grote plannen en willen samen een nieuwe start maken. Wellicht verbouwen in de woning die reeds van één van beiden is. Of samen een nieuwe woning aankopen en gewoon een samenlevingscontract afsluiten, omdat jullie besluiten te gaan hokken samen. Julllie willen nog niet gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Mede omdat jullie dit circus al een keer mee hebben gemaakt en nu wat voorzichtiger willen zijn.

Hypotheek

Wat wel erg lekker is, is bijvoorbeeld dat één van beiden nog een aflossingsvrije hypotheek heeft onder het oude recht (overgangsrecht). Dit scheelt in de maandlasten dus die houden jullie lekker aan. Of een mooie spaarhypotheek met nog een hoge gekoppelde rente. Over een stukje van de hypotheek wordt wel afgelost en jullie spreken in het samenlevingscontract per abuis af dat alleen de hypotheekrente onder de kosten van de huishouding valt. Oeps!? Dan lost de ene partner dus af zonder dat er een vordering ontstaat op de ander en op het aflossingsvrije deel wordt niet afgelost. Is dat de bedoeling?

Samenlevingscontract is toch de oplossing?

Samenlevingscontract

Een samenlevingscontract laten vastleggen bij de notaris is een absolute must. Meestal is dit een standaard contract en houdt deze geen rekening met de fiscale en civiele knelpunten. 

Hoe dan ook is een samenlevingscontract wel belangrijk:

  • ​Je kunt afspraken maken over aflossingen en vergoeding hiervan. Is er nomaliteitsleer van toepassing of evenredigheidsleer? (beleggingsleer)
  • Bepaling overgang van de woning bij overlijden naar de ander (verblijvingsbeding)
  • Fiscaal partner voor de successiewet
  • Recht op nabestaandenpensioen

Verbouwen

Jullie hebben grote verbouwingsplannen, want er is bijvoorbeeld een kindje op komst en de woning moet hier en daar wat aangepast worden. Of de nieuwe partner wil wel samenwonen, maar wil de woning ook een beetje naar haar of zijn eigen hand zetten. De hypotheek wordt aangepast bij de hypotheekadviseur en op twee namen gezet. De woning wordt voor 50% geleverd aan de ander bij de notaris. Dit wordt notarieel goed vastgelegd en jullie hebben een goede hypotheekadviseur, die de beste voorwaarden en rentes heeft vergeleken. De maandlasten zijn peanuts dus jullie hebben het samen helemaal voor elkaar! Op zich klopt dat natuurlijk ook wel, maar voor het geval het toch fout gaat in de toekomst, is het wel belangrijk om zaken goed vast te leggen. Is er bijvoorbeeld sprake van ongelijke vermogens? Investeringen van de één in de gezamenlijke woning?  Is er een overwaarde vanuit het verleden en bijvoorbeeld nog een aflossingsvrije hypotheek? Dat is het zeker aan te raden om hier extra aandacht aan te besteden.

Belastinggaangifte

Wanneer jullie in de aangifte gewoon afspreken om een “VINKJE” te zetten dat het eigenwoning verleden samen gedeeld wordt, is het opgelost toch? Dit betekent dus ook dat de overwaarde fiscaal verdeeld wordt en zo ook het eigenwoning verleden. Dit kan NIET meer worden teruggedraaid. Alles is 50/50 vermengd. Is dat de bedoeling?

Maar ja; als je daarentegen weer níét voor het vinkje kiest, houdt ieder zijn eigenwoning verleden en is er misschien juist weer sprake van het feit dat een gedeelte van de eigenwoningschuld niet aftrekbaar is (box 3).

Dus de vraag is hier; wat willen jullie met elkaar afspreken? En zijn jullie je eigenlijk wel echt bewust wat jullie willen?

Want als de één bijvoorbeeld recht heeft op een bedrag van € 25.000,- bij het uit elkaar gaan, omdat dit is vastgelegd in het samenlevingscontract. Dan kan het zo zijn, dat de ex-partner die wel moet betalen, maar dit dus niet kan financieren bij de bank, omdat het een niet aftrekbare lening betreft en de lasten te zwaar drukken. Een juridische uitkoop aan de andere partner is niet altijd fiscaal een uitkoop. Kijk voor een duidelijk voorbeeld ook eens op: https://www.belastingdienst.nl…​

Oplossing?

De oplossing zou kunnen zijn om naast het (standaard) samenlevingscontract ook een interne draagplicht overeenkomst vast te leggen. Er wordt dus dan geen “VINKJE” gezet bij de belastingaangifte, maar er wordt een interne draagplicht overeenkomst vastgelegd. Er kan nu rekening gehouden worden met de fiscale en civiele knelpunten.

Hier kunnen onderstaande afspraken worden vastgelegd:

  • Wat gebeurt er met de hypotheek onder het overgangsrecht (spaar of bijvoorbeeld aflosvrij) en wie krijgt de draagplicht voor dit deel?
  • Wat gebeurt er met investeringen en welke vergoedingsrecht geldt? Is dit nomaliteitsleer of beleggingsleer? Als je niets afspreekt, is het standaard nomaliteitsleer.
  • Onderverdeling van de verschillende hypotheek/leningdelen
  • Afwijken van verdeling in gelijke delen
  • Wat gebeurt er met de bestaande opgebouwde waarde in de gekoppelde spaarpolis/spaarrekening? Wordt dit beschouwd als inbreng eigen middelen?
  • Wordt de toekomstige inleg op de kapitaalverzekering eigen woning of spaarverzekering eigen woning ook als kosten van de huishouding aangemerkt?
  • Dat de extra aflossing(en) in mindering wordt gebracht op de schuld van de aflossende partner ten tijde van deze aflossing.
  • Als er meer afgelost worden dan het deel van de eigen schuld dan een vordering (vergoedingsrecht) laten onstaan op de andere partner.

Civiele gevolgen

De gewijzigde draagplicht heeft tot gevolg dat bij overdracht of verdeling van de woning, de partner met de minste draagplicht gerechtigd is tot een groter deel van de overwaarde van de woning. Verder zal er aanpassing benodigd zijn bij verkoop van de woning, wanneer de hypotheek geheel of gedeeltelijk wordt afgelost of bij trouwen en aangaan van geregistreerd partnerschap. ​

Wijziging van omstandigheden hebben mogelijk invloed op alimentatie

​Houdt overigens ook wel rekening met een “wijziging van omstandigheden”, als je gaat samenwonen. Dit kan weer gevolgen hebben voor bijvoorbeeld het mogen wijzigen van de alimentatie. Samenwonen heeft invloed op de draagkracht en dus ook op de hoogte van de alimenatie.

Van belang is om eerst onderstaande stukken op te zoeken voor jouw adviseur:

  • ​Het echtscheidingsconvenant
  • De alimentatieberekening
  • Uitgangspunten van de nieuwe situatie
  • Nieuwe woonlasten

De woonlasten zijn een bepalende factor in de draagkracht dus kijk hier ook weer uit welke keuzes je maakt. Maak je keuzes die gunstig zijn op jouw persoonlijke vlak en verdeling van het vermogen, dan kan dit juist weer een negatieve impact hebben op de draagkrachtberekening.

Bestaat er nog recht op  toeslagen?

Samenwonen heeft ook invloed op de hoogte van de toeslagen waar je recht op hebt. Je kunt nu bijvoorbeeld recht hebben op huurtoeslag, zorgtoeslag en kinderopvangtoeslag, maar straks wellicht niet meer. Heb je nu recht op toeslagen? Mogelijk is dat anders als jouw financiële situatie ook anders wordt.

Fiscale gevolgen

De draagplicht overeenkomst heeft tot gevolg dat één van de partners een lagere (niet-periodieke) aflossingsverplichting krijgt dan de andere partner. Zolang jullie fiscaal partners van elkaar zijn, kunnen jullie de rentebetaling in fiscale zin voor de inkomstenbelasting (hypotheekrenteaftrek) aan elkaar toerekenen. Dit is van belang voor de belastingaangifte! Voor de eigenwoningreserve geldt dat de partner met de minste draagplicht een grotere eigenwoningreserve verkrijgt. Deze is hierdoor in lijn met de daadwerkelijke financiële opbrengst.

​Conclusie​

Heb je een nieuwe liefde gevonden en willen jullie samen verder als geliefden, maar ook als financiële partners? Sta goed stil bij de impact die het “half-half” regelen van de zaken op jullie situatie kan hebben. Mochten jullie je willen laten adviseren, is het belangrijk om dit te laten doen door een financieel planner die is ingeschreven in het FFP (Federatie Financieel Planners) register en de specialisatie relatie heeft (RFEA) Register Financieel Echtscheidingsadviseur. Voor de gemiddelde hypotheekadviseur is dit lastige materie of wordt er niet over geadviseerd vanwege aansprakelijkheidskwesties. Er wordt doorverwezen naar de notaris voor een samenlevingscontract. Echter is de notaris geen fiscalist en maakt vaak weer een “standaard” samenlevingscontract die geen rekening houdt met de fiscale en civiele gevolgen van de eigenwoningschuld. Van belang is dus dat jullie een adviseur hebben die op de hoogte is van het relatievermogensrecht en tevens van de fiscale wet-en regelgeving. Verder is het van belang dat er kennis is van hypotheken dus dat hij of zij in het bezit is van WFT hypotheken. In dit soort kwesties zou de financieel planner als belangrijke schakel kunnen fungeren en goed contact kunnen onderhouden met de notaris, hypotheekadviseur en in sommige situatie ook de advocaat. 

Terug naar overzicht